جوشکاری لوله ، از بسیاری جهات شبیه به جوشکاری معمولی است ، اما با این تفاوت که تکنیک و به قول معرف فوت های کوزه گری زیادی دارد که جوشکاری لوله ها با کیفیت انجام شود و تمامی تست های بازرسی جوش و تست های غیر مخرب NDT با موفقیت پشت سر بگذارد در این مقاله آموزشی که برای اولین بار در سایت یک دو سه صنعت منتشر شده است با فوت های کوزه گری جوشکاری لوله آشنــــا خواهید شد. استفاده از روانساز مناسب در این فرآیند نیز موثر است می‌توانید برای خرید روانکارهای اصل و واورجینال از نمایندگی شرکت klueber در ایران روی لینک کلیک کنید.
همانطور که احتمالاً می دانید لوله ها (پایپ Pipe) در سایز ها و ضخامت های مختلفـــی تولید میشوند بطوریکــه معمولاً برای برقراری اتصال جوشی بین دو لوله باید از جوشکاری چند پاسه استفاده کنیم . اگر بخواهم برای دوستـــان بیشتر توضیح بدهــم منظور از جوشکاری چند پاسه این است که برای پر شدن درز باید چند مرحله جوشکاری کرد مطابق شکل زیر انجام جوشکاری در ۱۳ پاس (مرحله) انجام شده است .
در جوشکاری چند پاسه پاس اول را پاس ریشه (Root pass) و پاس های بعدی که نقش پر کننده را دارند ، پاس پرکن (Filling Pass) نامیده می شود . معمولاً در دستورالعمل های جوشکاری WPS توصیــه شده است که پاس ریشه را با استفاده از فرآیندهای جوشکاری که نفوذ بالا می دهند ، مانند جوشکاری تیگ (TIG) انجام بشود و پاس های بعدی را می توان علاوه بر جوشکاری تیگ (TIG) با سایر فرآیند ها مانند جوشکاری الکترود دستــی و جوشکاری میگ و مگ انجام شود .
در نهایت بـــه آخرین پاس جوشکاری ، پاس نما ( Cap Pass ) گفتــه می شود ، جوشکار باید قادر باشد آخرین پاس جوشکاری طوری ایجاد کند کـــه کمتــرین نیاز به سنگ زنی برای ایجاد شکل مناسب گرده جوش باشد .
موقعیت دهی مناسب برای جوشکاری لوله
برای جوشکاری پایپینگ ، عموماً دو حالت لوله ثابت و لوله چرخان وجود دارد ، که معمولاً حالت جوشکاری لوله چرخان چون وضعیت جوشکار ثابت است ، انجام جوشکاری با سهولت بیشتری انجام می شود امـــا در بسیاری از موارد امکان جوشکـــاری لــوله چرخان بعلت وزن زیاد لولـــه و فیکس بودن دو سر لوله امکان پذیر نیست ، که در این حالت به ناچـــار جوشکاری در حالت لوله ثابت انجام می شود . [ مقاله انواع حالت های جوشکاری را مطالعه فرمایید ]
معمولاً برای جوشکاری لوله ۲ حالت بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد
۱) جوشکاری 1G لوله چرخان
۲ ) جوشکاری 5G لوله ثابت
جوشکاری 1G لوله چرخان ، بــه این صورت است که جوشکاری در وضعیت تخت [ مقاله انواع وضعیت های جوشکاری را مطالعه فرمایید ] قرار می گیرد و قوس را برقرار می کند و با حرکت تورچ/انبر جوشکاری به جلو لوله نیز دوران می کند و در نتیجـــه یک جوش با کیفیت ایجاد می شود .
جوشکاری 5G لوله ثابت ، بــه این صورت است که جوشکار در ابتــدا محیط جوش را بطور فرضی با دو نیم دایره بــه صورت ساعت ۰ تا ۶ و ۶ تا ۱۲ تقسیم میکند و با حرکت تورچ/انبر جوشکاری از ساعت ۰ تا ۶ نیم دایره اول جوش و با حرکت تورچ/انبر جوشکاری از ساعت ۶ تا ۱۲ نیم دایره دوم جوش انجام می شود .
آماده سازی اولیه برای جوشکاری لوله
قبل انجام جوشکاری لازم است که دو لوله آماده سازی شوند ، اما چرا باید دو لوله را قبل از انجام جوشکاری آماده سازی کرد ؟! پاسخ : برای این که به یک جوش بی عیب و نقص برسیـــم همانطور که احتمالاً میدانید فرآیندهای جوشکاری ذوبی ، یک مقدار مشخصی از نفوذ را میدهند مثلاً برای مثــــال فرآیند جوشکاری قوسی الکترود دستی نهایتـــاً ۴ میلی متر نفوذ به ما می دهد حال اگر بخواهیـــم قطعاتی را با ضخامت زیاد جوش بدهیم چه باید بکنیـــم ؟!! باید قطعات را لبه سازی کنیم یا پخ بزنیـــم [ انواع پخ های جوشکاری را مطالعه کنید ] وقتی دو قطعه را پخ می زنیـــم می توانیـــم با تکرار چند مرحله از جوش کل ضخامت لازم را جوشکاری کنیــــم .
برای جوشکاری پایپینگ مطابق شکل زیر لازم است که طبق استاندارد پخ V شکل با زاویـــه ۳۷/۵ درجــه و ریشه تقریباً ۲ میلی متری ماشینکاری شود و سپس طبق استاندارد لازم است یک گپ مناسب در ۱/۸ اینچ بین دو لوله قرار داده شود که ذوب کامل بین دو قطعه ایجاد شود .
گام نخست انجام جوشکاری لوله
برای ایجاد یک جوش بی عیب و نقص ، باید مطابق شکل زیر لوله را با استفاده از خال جوش در موقعیت خوشان ثابت قرار بدهیـــم ، و مطابق شکل زیر توصیـــه شده است که که قطر دایره را به چهــار ربع تقسیم کنید و با استفاده از خال جوش های بطول کمی بیشتـــر از ۱ اینچ دو لوله را در موقعیت خوشان فیکس کنیـــد و سپس برای اینکه پاس های پر کننده بعدی بدون عیب ایجاد شوند دو انتهای خال جوش ها را با سنگ فرز
نحوه انجام جوشکاری لوله
بعد از ایجاد خال جوش به منظور ، موقعیت دهی لوله ها میتوانیم با تدابیر لازم جوشکاری را شروع کنیــــم . به این صورت که پاس ریشه با نحوی زده می شود که یک اتصال یکنواخت را در درز لوله ایجاد کند سپس پاس های پر کننده را مطابق با دستور العمل جوشکاری و با شرایط و نکات تذکز داده شده انجام میشود و در نهایت جوش را با پاس نما خاتمــه می دهیم .
انتخاب توالی مناسب برای انجام جوشکاری پایپینگ بسیار مهم است بطوریکه نادیده گرفتن این مسئله می تواند سبب ایجاد اعوجاج های جوشی بیش از حد شوند ، انتخاب توالی مناسب برای انجام جوشکاری لوله در یک دستور العمل جوشکاری WPS معتبر در نظر گرفتــه شده است که برای این منظور تهیه WPS جوشکاری باید زیر نظر مهندس جوش با تجربه انجام بشود یکی دیگر از مسائلی که جوشکاری پایپینگ را حساس می کند مسئله ترک خوردگی جوش است که اگر پارامتر های دستگاه برای انجام جوش به درستی تنظیم نشوند احتمال ترک خوردن جوش ، بشدت بالا می رود .
برای آشنایی با ترک باز گرمی جوش روی لینک کلیک کنید.