پدیده ترک خوردگی بین دانه ایی یا پدیده حساس شدن چیست ؟
ترک خوردگی بین دانه ایی یا به انگلیسی Intergranular Corrosion یک نوع دیگر از ترک جوشی است در مرزدانه ها یــا مجاور آنها به وجود می آید گفته می شود . لطفاً قبل از مطالعه این مقاله [ آشنایی با انواع ترک خوردگی در جوش ] را مطالعه فرمایید . این نوع ترک که با نام ترک IGC نیز شناختــه می شود ممکن است بعلت وجود ناخالصی در مرزدانه ، غنی شدن مرز از یک عنصر آلیاژی یا برعکس از فقر یک عنصر آلیاژی ناشی بشود . که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد. استفاده از روانساز مناسب در این فرآیند نیز موثر است می‌توانید برای خرید روانکارهای اصل و واورجینال از نمایندگی شرکت کلوبر در ایران روی لینک کلیک کنید.
دو مثال را برای پدیده حساس شدن در ادامه بررسی می کنیم .
الف ) آلیاژ آلومینیم سری ۸۰۰۰ که غنی شده با آهن است یک آلیاژ با خواص خوب مکانیکی می باشد که در صنایع هوایی کاربرد دارد و قابلیت جوشکاری نیز دارد ،[ ۰ تا ۱۰۰ جوشکاری آلومینیم مطالعه شود ] جوشکاری این آلیاژ آلومینیم بعلت غنی شدن مرز دانه ها از آهن مستعد پدیده حساس شدن می باشد .
ب ) فولاد زنگ نزن آستنیتی سری ۳۰۰۰ ، بعلت دارا بودن مقدار قابل ملاحضه کروم مقاوم در برابر زنگ زدگی است اما مسئله ای که وجود دارد فولاد زنگ نزن آستنیتی سری ۳۰۰۰ قابلیت جوشکاری دارد [ ۰ تا ۱۰۰ جوشکاری فولاد زنگ نزن مطالعه شود ] اما در جوشکاری آن به علت رسوب دهی کاربید کرم (M23C6) مقدار کرم موضعی به زیر حدود ۱۲ درصد وزنی کاهش پیدا می کند و دیگر در برابر زنگ زدگی مقاوم نیست .
به پدیده ترک خوردگی بین دانه ایی ، پدیده حساس شدن نیز گفته می شود .
راه های مقابله با پدیده ترک خوردگی بین دانه ایی یا پدیده حساس شدن
۱) مقدار کربن بیشترین تاثیر را بر روی پدیده ترک خوردگی بین دانه ایی یا پدیده حساس شدن دارد . استفاده از فولاد زنگ نزن آستنیتی سری ۳۰۰۰ با پسوند L ( کم کربن ) خطر حساس شدن را از طریق کاهش سرعت واکنش رسوب دهی کاربید ، می تواند به حداقل برساند .
۲) استفاده از آلیاژهایی که با عناصر نیوبیم (Nb) و تیتانیم (Ti) پایدار شده اند ، چراکه این عناصر کاربید زا هایی قوی تر از کرم هستند و مانع تشکیل کاربید های مرزدانه ای غنی از کرم می شوند .
۳) از آنجایی که کارسرد رسوب دهی کاربید را تسریع می کند در صورت امکان قطعه را در حالت آنیل شده استفاده کنید .
۴) بعد از جوشکاری عملیات حرارتی PWHT در محدوده ی دمای ۹۰۰ تا ۱۱۰۰°C انجام دهید تا هرگونه کاربیدی را که در امتداد مرزدانه ها به وجود آمده است ، توزیع مجدد شوند و سپس قطعه را با سرعت سرد کنید البته که باید توجه داشت برای این امر باید مسئله اعوجاج را نیز در نظر گرفت . [مقاله اعوجاج های جوشی مطالعه شود ]
برای آشنایی با جلوگیری از ترک ورقه ایی روی لینک کلیک کنید.