آنچه که هر راننده در مورد روغن گیربکس باید بداند !!
تعویض و چک آپ روغن گیربکس به زبان ساده چگونه است؟ خیلی از راننده های خودروهای سواری فکر می کند تنها روغن که باید نسبت به تعویض آن مبادرت ورزید روغن موتور است. برای خرید محصولات اصلی شرکت BP کلیک کنید.
درحالیکـه همواره باید یک راننده با تجربه نسبت به سلامت و کیفیت روغن موتور ، روغن جعبه دنده یــا گیربکس ، روغـن ترمز و روغن هیدرولیک توجه و اهتمام لازم را به عمل آورد تا از خرابی‌های قابل پیشگیری جبران به عمل آید .
روغن گیربکس چیست و چه وظیفه ایی دارد ؟
روغن جعبه دنده یــا گیـربکس که در جعبه دنده خودرو یا گیربکس خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد ، به منظور سهولت چرخش اجزای جعبه دنده خودرو یا گیربکس تولید می شوند .
روغن موجود در گیربکس نه تنها وظیفه روانکاری به منظور کاهش اصطحکاک اجزای جعبه دنده به هنگام چرخش را دارد بلکــه وظیفه های دیگر مانند خنک کردن ، کاهش ضربه و ارتعاشات ، محافظت در برابر خوردگی و …. را نیز دارد .
روغن های گیربکس با توجه به نوع خوردوی سواری یا سنگین و نوع جعبه دنده ها تعیین می شود . این روغن ها نباید کف کند و نباید به اورینگ ها و سایر متعلقات آسیب بزنند .
استاندارهای روغن گیـربکس
روغن های گیربکس و جعبه دنده با توجه به شرایط خاصی که دارند مانند فشار بالا ، ضربه های متعدد و … دارای افزودنی های خاصی می باشند که سبب افزایش قابلیت محافظت آنهـا از گیربکس می شود .
این روغن ها مانند روغن موتور نیز بر اساس سطح کیفیت (API) که همان استاندارد آمریکایی است و ویسکوزیته یا گرانروی (SAE) تقسیم بندی می شود این روغن دارای گرانروی ناچیز حتی در دمای پایین بوده و با فلزات موجود در جعبه دنده آلیاژهای مانند فولاد و مس سازگاری دارد .
پیشرفت فناوری در روغن های جعبه دنده و گیربکس
عموم مردم فکر می کنند کــه کیفیت روغن های ده سال پیش همان روغن های امروز هستند. اما واقعاً این گونه نیست و در سال های اخیر پیشرفت های زیادی در استاندارد های روغن های صنعتی شده است .
پیشرفت تکنولوژی در ۳۰ سال اخیر به حدی چشمگیر بوده است که سبب حیرت همــه ما شده است . این پیشرفت در همه زمینه ها بوده است امروز خودروسازان موتورهایی را تولیــد می کنند با ابعاد های کوچکتر اما همان قدرت و گشتاور های موتور های قدیم را فراهم می کند . یک موتور احتراق داخلی خودروی سواری ۱.۶ لیتـری مدرن همان نیرو و گشتاور موتور چند برابر بزرگتر یک کامیون را از چند سال پیش تولید می کند.
گیربکس های امروزی باید از همان نیروها و بعضاً بیشتر را در فضای بسیار کوچکتر تحمل کنند ، لذا تنش ها در یک سطح کوچکتر متمرکز می شوند و به گیربکس تنش بیشتــری وارد می شود . به همین دلیل ما نیاز به روغن های گیربکس با کیفیت بالاتر داریم .
زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس
موتور های قویتر ، ابعاد کوچکتر گیربکس و … باعث می شود ما هر روزه نیاز به روغن هایی با کیفیت بهتر داشته باشیــم . اما مسئله این است که هرچه هم کیفیت روغن بالا باشد پس از مدتی خاصیت خود را از دست بدهد و به همین دلیل است که پس از مدتی باید نسبت به تعویض روغن ، اقدام بشود .
با آگاهی از نیاز تعویض روغن در جعبه دنده خودرو ، یک سوال واضح پیش می آید ، چه زمانی این کار را انجام دهیم؟ اگر بخواهیم صبر کنیـم تا گیربکس یا جعبه دنده به صدا بیافتد و سپس نسبت به تعویض روغن جعبه دنده یــا گیـربکس اقدام کنیــم کار عاقلانه ایی نیست چرا که باعث صدمه زدن به گیربکس یا جعبه دنده می شویـم . برخی تعمیر کاران خودرو مسافت پیموده شده ۵۰ هزار کیلومتر را زمــان مناسبی برای تعویض روغن می دانند . البتـه این زمان دقیق نیست و ممکن است برای خودروهای مختلف و شرایط مختلف فرق کند اما یک زمان تقریبی و تخمین مناسب برای متوجه شدن به فرا رسیدن زمان تعویض روغن جعبه دنده می باشد .
نشانه های فاسد شدن روغن جعبه دنده
بعد از مدتی ، حتی روغن با کیفیت بالا نیز خاصیت خود را از دست می دهد و به تدریج و به طور سیستماتیک خاصیت خود را از دست می دهند . اگر از گیربکس دستی استفاده می کنید و در هر تعویض دنده صدای خِر خِر می شنوید احتمالاً یکی از حدس های شما باید فاسد شدن روغن گیربکس و سایش چرخدنده های گیربکس باشد . اگر از گیربکس اتوماتیک استفاده می کنید و در تعویض شدن دنده حرکت های غیر روان و غیرعادی مشاهده می کنید باید فرض فاسد شدن روغن را در نظر بگیرید .
روغن جعبه دنده یــا گیـربکس معمولاً قرمز رنگ است و شفاف می باشد و یکی دیگر از نشانه های فاسد شدن روغن ، تغییر رنگ روغن و بو آن است به طوری که روغن های فاسد معمولاً قهوه ایی رنگ می شوند و بویی شبیــه به روغن سوختــه می دهند .
تعویض روغن در گیربکس اتوماتیک
تولیدکنندگان اتومبیل اعلام می کنند که روغن ریخته شده در گیربکس در کارخانه باید برای کل چرخه عمر خودرو کافی باشد . این حرف کمی غیر اصولی و خنده دار است به خصوص در کشور ما ایران !!!!
چرا می گویم این حرف خنده دار است ؟! بله شما لازم نیست روغن جعبه دنده یــا گیـربکس را عوض کنید به شرطی که مانند برخی از کشور های اروپایی و عربی لازم نباشد خودرو را بیشتر از ۱۵۰ هزار کیلومتر یا ۵ سال استفاده کنید . اما در کشور ما وقتی عمر برخی از خودرو های سواری به سی سال هم می رسد چنین حرفی کاملاً غیر منطقی است و فقط جنبـه شعار دارد .
شما برای تعویض روغن چه در گیربکس دستی و چه در گیربکس اتوماتیک محدوده کیلومتری بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر را به خاطر داشته باشید و در چک آپ دوره ایی که به نمایندگی یا تعمیرگاه های مجاز مراجعه می کنید ، وضعیت روغن را چک کنید .
برخی از تعمیر کاران نیز می گویند معمولاً همزمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ است و با در نظر گرفتن عمر متوسط سیستم کلاچ خودرو در شرایط ترکیبی از رانندگی در داخل شهر و خارج شهر ، نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام کنید که این هم می تواند تقریب خوبی به شما از زمان مناسب برای تعویض روغن بدهد