۰ تا ۱۰۰ انواع گریس ها و کاربردشان

گریس چیست ؟!

گریس از مشتقات نفتی است که دارای گرانروی زیادی می‌باشد ، انجمن تست مواد آمریکا (ASTM)  که مخفف The American Society for Testing and Materials است . گـریـس را این گونه تعریف می کند ؛ ترکیبی نیمه جامد یا جامد یک محصول نفتی و یک صابون یا ترکیبی از صابون، با یک پرکننده مناسب است که برای نوع خاصی از روانکاری تولید می شود . برای خرید نمایندگی شرکت نیناس در ایران روی لینک کلیک کنید.

واژه گریس از ریشه لاتین واژه کراسوس به نام چربی گرفته شده است ،  اما امروزه منظور ما از آن ، یک روانکار بوده که که از فرایند امتزاج یک پرکننده در روغن های پایه معدنی، سنتتیک یا زیست شناختی (بیولوپیک) به دست می آید.

نخستین گـریـس های ساخته شده ، پایه کلسیم بود که به صورت ترکیب مواد بدون کاربرد گرما، به صورت سرد به دست می آمد. صابون از ترکیب یک چربی، روغن صمغ، یک نوع اسید چرب و یک قلیا، مانند آهک، ساخته شد. آمیختن آن ها در روغن های پایه معدنی و مقداری آب برای گسترش صابون در روغن منجر به ساخت گـریـس های نخستین شد  که قوام به گونه تقریب رضایت بخشی داشت .

در گـریــس های اولیــه اختلاط به توسط دست انجام می گرفت که بعدها از ماشین بهره گیری شد. امروزه آن فراورده به دست آمده را ما به عنوان یک روانکار خوب نمی شناسیم اما برای وسیله های نقلیه با سرعت کم در زمان خود، سال های ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰میلادی ، به اندازه کافی خوب بود و به مرور کاربرد آن محدود و بیشتر به نام روانکار اکسل نامیده می شد.

تکامل ساخت

آبی که برای واکنش ماده به کار گرفته شده بود در خود آن باقی می ماند. اگر برای کاربرد در سرعت و یا گرمای زیاد به کار گرفته می شد، آب آن تبخیر  قوام خود را از دست می داد.

باتوجه به گسترش صنعت و ساخت ماشین های نو، وسیله های برقی، لوکوموتیوها و … ، با کارکرد در سرعت و دمای زیاد، گـریـس های بهتری مورد نیاز شد. ساخت گـریـس های پایه کلسیم از چربی های جانوری و بهره گیری از گرما، جایگزین پخت سرد شد. این گریس دارای قوام بسیار نرم، کارا و مقاوم در برابر آب بود. برای ثبوت صابون در روغن پایه معدنی، به گونه حتم می بایستی از آب بهره گیری و مقدار آن بسیار کم، یک یا دو درصد، بود. در نهایت این گـریـس برای مصرف هایی که دمای کاربرد نزدیک به دمای تبخیر آب داشت، بهره پذیر اما بیشتر از آن نبود. گریس پایه کلسیم، آب درون خود را تا مدت ها نگهداری کرده اما مشروط بر آن است که دمای کاربرد کم در حدود ۶۰ C ° باشد.

که به مرور گریسها تکامل یافته اند و آنچه که ما امروز از آن شناخت داریم ، تولید شده اند .

قسمت های تشکیل دهنده

همانطور که  تعریف انجمن تست مواد آمریکا  نشان می دهد، در انواع گریس  سه مولفه وجود دارد که گـریـس روان کننده را تشکیل می دهند. این اجزاء عبارتند از

•  روغن (oil )
•  ضخیم کننده (thickener)
•  افزودنی ها (additives )

روغن پايه و بسته افزودنی جزء اصلي در فرمولاسيون های گـریـس، هستند و به همين دليل تأثير قابل توجهی در کیفیت و کارایی گریس، دارند. ضخیم کننده که اغلب به اسفنجی معروف است  روان کننده (روغن پایه و مواد افزودنی) را در خود نگه می دارد.

۳ اصلی جز تشکیل دهنده گریس

۱) روغن پایه (oil)

اکثراْ گـریـس‌های تولید شده از روغن معدنی (mineral oil)  می باشند. این گریسها با پایه روغن معدنی که مشتق شده ازنفت هستند ، عملکرد رضایت بخشی در بسیاری از کاربردهای صنعتی را ارائه می دهند و در دمای کم یا زیاد  پایداری بیشتری را فراهم می کند.

۲) ضخیم کننده (thincker)

ضخیم کننده ماده ای است که در ترکیب با روغن پایه ، ساختار جامد به نیمه رسانا را تولید می کند. غالباْ نوع ضخیم کننده مورد استفاده در گریس‌ها بر پایه فلز که اصطلاحا به آن صابون فلزی (metallic soap) گفته میشود. این صابون شامل لیتیوم، آلومینیوم، خاک رس، پلی اوره، سدیم و کلسیم است.

اخیرا، گـریـس‌ها با ضخیم کننده  های پیچیده تر (complex thickener)، محبوبیت زیادی به دست آورده اند و علت آن به دلیل نقاط تحمل دمای بالاتر و تحمل بار بیشتر است . گریس‌های امروزی با ترکیبی از صابون معمولی فلز با یک عامل پیچیده (complex thickener)،  ساخته میشوند. رایج ترین گریس پیچیده بر پایه لیتیوم است ، که به گریس لیتیومی مشهور هستند . که این نوع گریس ها  با ترکیبی از صابون معمولی لیتیوم و اسید آلی کم مولکولی به عنوان عامل پیچیده ساخته شده است.

ضخیم کننده بدون صابون (Nonsoap) برای کاربرد های خاص مانند محیط های با درجه حرارت بالا محبوبیت دارنند. بنتـونیت (Bentonite) و سیلیس دو نمونه از ضخیم کننده  بدون صابون است که در دمای بالا ذوب نمی شوند. با این وجود، تصور غلطی در مورد ضخیم کنندها وجود دارد ، حتی اگر ضخیم کننده قادر به مقاومت در برابر درجه حرارت بالا باشد، روغن پایه به سرعت در دمای بالا اکسید می شود لذا این دمای بالا نباید به مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند .

۳) افزودنی ها (Additives)

افزودنی ها می توانند نقش چند گـریــس روان کننده ایفا کنند. افزودنی ها در درجه اول موجب افزایش خواص مطلوب موجود، و کاهش خواص نامطلوب موجود در گریس و ایجاد خواص جدید مطلوب در گـریــس می شوند. شایع ترین مواد افزودنی گـریــس عبارتند از جلوگیری از اکسیداسیون و جلوگیری از زنگ، عوامل کاهش اصطکاک است

شاخص گرانروی گریس

گـریــس ها بر اساس گرانروی ، درجه بندی دارند که این شاخص از روانترین گریس شروع و به گرانرو (غلیظ ترین) گریس ختم میشود ،